مطالب آموزشی

آشنایی با هنر های دستی ایران

چرم

یکی از صنایع دستی سنتی و زیبای ایران، «صنایع دستی چرم» نام دارد. به طور کلی در تعریف صنایع دستی چرمی می توان گفت: هنر استفاده از چرم طبیعی در تزیین و ساخت یک فرآورده با استفاده از شیوه های سنتی، مانند سوخت چرم، معرق چرم و نقش اندازی ضربی (حکاکی روی چرم)، نقاشی روی چرم که هر کدام در مبحث خود تعریف شده اند.

صنایع دستی چرمی، بی شک فرآورده ای پرطرفدار است که کلیه مراحل آماده سازی آن، به طریقه سنتی انجام می گیرد. با مطالعه آثار و علائم و نقوشی که در آثار باستانی وجود دارد، می توان دریافت که ایرانیان در قدیم از چرم برای تهیه کفش و افزار های جنگ استفاده می نموده اند. محقق روسی «ایگورد باکرنف» می گوید: « مردم ثروتمند ایران از پوست های گرانبها نظیر یوزپلنگ و افراد بی بضاعت از پوست گوسفند استفاده می کرده اند.» بر اساس مطالعات انجام گرفته از وضعیت لباس پوشیدن ایرانیان از 1500 سال قبل از میلاد، ایرانیان از پوستین های بلند و بی آستین استفاده می کرده اند که تا پشت زانو ادامه داشته است. از این فرآورده انواع لباس های چرمی، کفش، کیف، تابلو، جلد کتاب تهیه می نمایند.

صنایع دستی چرمی

یکی از صنایع دستی سنتی و زیبای ایران، «صنایع دستی چرمی» نام دارد. صنایع دستی چرمی بی شک فرآورده ای پر طرفدار است که کلیه مراحل آن از تولید دام، عمل آوری چرم خام و آهک کاری، نمک پاشیدن و ... به طریقه سنتی و با دست انجام گرفته و محصولاتی مانند کیف، کمربند، کفش، لباس های چرمی، جلد کتاب و ... با این چرم ها تولید می گردد. استان های خراسان، تهران، همدان و اردبیل در حرفه تولیدات چرمی، فعالیت قابل توجهی دارند. بی شک تولید دست ساخته های چرم و پوست، بیش از ریسندگی و بافندگی قدمت دارد.

سوخت روی چرم

هنر سوخت یکی از زیباترین روش های تزیین جلد کتاب های نفیس مانند قرآن بوده است. وجه تسمیه آن نیز به این علت بوده که قالب حاوی طرح و نقو را با حرارت معین بر روی آتش نهاده و پس از داغ شدن، قالب را بر روی چرم گذاره و با فشار و ضربات چکش، نقوش قالب را بر روی چرم منتقل می نمایند. در این حال محل نقوش در روی چرم به رنگ قهوه ای سیر در می آید، آن گاه سراسر سطح جلد را که دارای فرورفتگی یا برآمدگی شده را با طلای مایع زراندود می نمایند. بدین سان هنر سوخت بر روی چرم که در تزیین کتاب های نفیس به خصوص قرآن و سایر نسخ بوده را پدید می آورند. مرکز اصلی این هنر-صنعت در اصفهان می باشد.